Ο Σκίνος - Αρωματικά φυτά της περιοχής

Χίος γεμάτη αρώματα

Η πρώτη σκέψη που μας έρχεται στο μυαλό, όταν κάποιος μιλήσει για τη Χίο, είναι σίγουρα η μαστίχα, οι καλλιέργειες της οποίας δεσπόζουν στα Νοτιόχωρα του νησιού. Ανάμεσα στα χωράφια με τα μαστίχια όμως, στο λιγοστό ελεύθερο χώρο που απομένει, φυτρώνουν και πολλά άλλα φυτά, μεταξύ των οποίων και αρκετά από τα λεγόμενα αρωματικά φυτά. Αρωματικά ονομάζονται τα φυτά που έχουν αιθέρια έλαια, χημικές ουσίες που παράγονται συνήθως στα φύλλα και τα άνθη των φυτών και είναι ιδιαίτερα πτητικές, εξατμίζονται δηλαδή εύκολα κυρίως τις ζεστές ημέρες του καλοκαιριού. Μια περιπλάνηση γύρω από τα χωράφια της μαστίχας το καλοκαίρι είναι μαγευτική χάρη στις ευωδιές που αναδύονται. Κάποια περισσότερο και άλλα λιγότερο γνωστά, τα αρωματικά φυτά είναι μέρος όχι μόνο της λαϊκής παράδοσης αλλά και της σύγχρονης καθημερινότητας της Χίου.

Μερικά από τα πιο κοινά αρωματικά φυτά που θα συναντήσουμε στα Νοτιόχωρα της Χίου είναι: η ρίγανη (Origanum onites), το θυμάρι (Coridothymus capitatus), το θρούμπι (Satureja thymbra), το φασκόμηλο (Salvia fruticosa), το φλισκούνι (Mentha pulegium), η αγριολεβάντα (Lavandula stoechas) και το δεντρολίβανο (Rosmarinus officinalis).

Η ονομασία της ρίγανης προέρχεται από την αρχαία ελληνική λέξη ορίγανος, που αποτελείται από τα συνθετικά όρος (βουνό) και γάνος (στολίδι, κόσμημα), είναι δηλαδή το στολίδι των βουνών. Θα τη συναντήσουμε πολύ συχνά στα Νοτιόχωρα, όχι τόσο στα βουνά, αλλά στα χωράφια, σε ρεματιές, μέσα στα χωριά, στις αυλές των σπιτιών. Χρησιμοποιείται καθημερινά στη μαγειρική, αλλά και ως καταπραϋντικό για το στομάχι.

Το θυμάρι χρησιμοποιούνταν παλαιότερα στα Μαστιχοχώρια κατά τη συγκομιδή της μαστίχας. Με τους βλαστούς του έφτιαχναν μάτσους (σκούπες), με τους οποίους καθάριζαν τα σχοίνα (μαστιχόδεντρα). Το χρησιμοποιούσαν επίσης ως αρωματικό στην παραγωγή του τυριού. Σήμερα χρησιμοποιείται ευρύτατα στη μελισσοκομεία, αλλά και τη μαγειρική.

Το θρούμπι, μικρός θάμνος που μοιάζει πολύ με το θυμάρι, συναντάται και αυτό στα Νοτιόχωρα ανάμεσα στις καλλιέργειες της μαστίχας, σε μικρότερο όμως βαθμό από το θυμάρι. Και τα δύο αυτά φυτά έχουν παρόμοιο αιθέριο έλαιο με τη ρίγανη και για το λόγο αυτό συχνά χρησιμοποιούνται μαζί σε μίγματα με το κοινό όνομα «ρίγανη».

Το φασκόμηλο (ή φασκομηλιά) είναι μαζί με το θυμάρι οι δύο κοινότεροι αρωματικοί θάμνοι των Νοτιόχωρων. Η ευρύτατη χρήση του από τους κατοίκους οφείλεται όχι μόνο στη μεγάλη του εξάπλωση, αλλά και το εύγεστο αφέψημά του. Χρησιμοποιείται ως καταπραϋντικό για το βήχα και για την έκπλυση των πληγών.

Το φλισκούνι (ή φλισκούνα) θα το συναντήσουμε σε υγρά μέρη, μέσα σε χωράφια που μαζεύουν νερό το χειμώνα ή σε ρεματιές. Το αφέψημά του χρησιμοποιείται και αυτό ως καταπραϋντικό για το βήχα και το στομάχι.

Η αγριολεβάντα (ή γρουνάι), φυτό διαφορετικό σε μορφή και αιθέριο έλαιο από την καλλιεργούμενη λεβάντα των κΥπων, χρησιμοποιούνταν παλαιότερα- όταν δεν υπΥρχαν σαμπουάν- για το λούσιμο των μαλλιών, ενώ χρησιμοποιείται μέχρι και σήμερα στη μελισσοκομεία.

Το δεντρολίβανο, φυτό της Ανατολής, δεν θεωρείται αυτοφυές στη Χίο, για αυτό δεν συναντάται ελεύθερο στη φύση, μονάχα φυτεμένο στους κΥπους των σπιτιών, τις πλατείες και τα χωράφια. Παρόλα αυτά χρησιμοποιείται πολύ στο νησί στη μελισσοκομεία, τη μαγειρική, αλλά και το καθάρισμα των ρούχων.